Avusturya-Macaristan imparatorluğunda donanma hekimi olan Dr. Dezső Bozóky’nin, 1905 yılında Osmanlı İmparatorluğu’nda çektiği fotoğraflardan oluşan Osmanlı İmparatorluğu’na Bir Ziyaret isimli sergi sanatseverler ile buluşuyor.
Dünyayı bir savaş gemisiyle gezmek asil ve efendice bir seyahattir. Savaş gemilerin denizci subaylarının dünyaca faydalandığı bu ayrıcalıklı görev, bize pek çok kapıyı açar ki bu kapıları dünya zengini turistler bile boşuna çalar, çünkü söz konusu kapılar onların kadir altınları için (bile) açılmaz”
Dezső Bozoky 8 Eylül 1871 tarihinde, bir zamanların Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun önde gelen şehirlerinden biri olan Nagyvárad’ta (günümüzde Romanya, Oradea şehri) dünyaya geldi. Entelektüel bir aile çocuğu olarak doğdu, babası Alajos Bozóky hukuk tarihçisi ve yazardı. Dezső Bozóky meslek olarak hukuku değil hekimliği tercih edip eğitimini Budapeşte Tıbbî Bilimler Üniversitesi’nde tamamlar. Hekim ünvanını 1896’da kazanan Bozóky, asistan hekim olarak işe başlar. 1904 senesinde Avusturya – Macaristan İmparatorluğu Deniz Kuvvetleri’ne katılır ve orada imparatorluk ve kraliyet savaş gemisi hekimliği ve ardından I. sınıf astsubay hekimliği yapar. Póla’da (günümüzde Hırvatistan, Pula şehri) bulunan Deniz Kuvvetleri Hastanesi’nde çalıştıktan sonra Zenta ve Taurus isimli savaş gemilerinde görev yapar. Bu süre içerisinde 1905’te Yunanistan ve akabinde Osmanlı topraklarına ulaşarak bilinen ilk fotoğraf karelerini hazırlar. istanbul’un yanı sıra, Bursa ve pek çok Anadolu kasabasını ziyaret eder. 1908-1909’da iki senesini Çin, Kore, Japonya bölgelerinde Uzak Doğu sularında geçirir. Uzak Doğu gezisinin deneyimlerini 1911’de Doğu Asya’da İki Sene adlı, iki ciltlik eserinde kaleme alır. Ölümünden (1957) sonra Ferenc Hopp Asya Sanatlar Müzesi’nin arşivine geçen şahsi notları ve değişik yerlerde hazırlamış olduğu çekimleri günümüzde artık tarihî belge niteliğindedir.
Sergimizde Bozóky’nin 1905 senesinde Osmanlı İmparatorluğu’na gerçekleştirmiş olduğu gezisinde çektiği malzemeden seçilen 56 fotoğraf takdim edilecektir. Dezső Bozóky’nin seyahatine dair notlar günümüze ulaşmasa da, elle renklendirilen cam diapozitiflerden büyütülmüş karelerde dönemin Anadolusu’ndan heyecanlı enstantaneler görülebilir.
Bozóky profesyonel bir fotoğrafçı olmasa da üniversite senelerinde fotoğrafçılığın önemini keşfeder. Orduda fotoğrafçılık eğitimi alır ve gözlemlerini seyahatleri boyunca görüntüler. Kareleri aracılığıyla günümüzde artık var olmayan bir dünyanın mozaikleri gibi, bir zamanların Dersaadet’in eski evleri, koruları, sokak halkı ve limandaki gemiler etrafında gezinen insanlarına bir göz atılabilir. Söz konusu fotoğraf karelerinin çekimi üzerinden geçen yüz on sene boyunca manzara değişmiş olsa da tarihî değer taşıyan bu fotoğrafların günümüzde de eskisi kadar büyüleyici oldukları kuşkusuz.
Giriş ücretsizdir.
Adres: Macar Kültür Merkezi, İmrahor Cad. No:23 B Blok Kağıthane/İstanbul
